تراز دستی یکی از ضروری‌ترین ابزارهای اندازه‌گیری در صنعت ساختمان و دکوراسیون است. این ابزار دقیق برای اطمینان از تراز بودن سطوح مختلف استفاده میشود و در کارهای ساختمانی، نصب کابینت، کاشی‌کاری و بسیاری از پروژه‌های دیگر کاربرد دارد.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی، انواع مختلفی از ترازها با قابلیت‌های متنوع در بازار موجود است که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند. انتخاب تراز مناسب می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کیفیت و دقت کار داشته باشد.
تراز دستی ساده ترین و ابتدایی ترین نوع تراز است که از آن برای بررسی و تشخیص ناهمواری و صاف بودن سطوح استفاده می شود. همچنین برای میزان شیب عمودی و افقی در کارهایی نظیر ساخت و ساز و نجاری برای اندازه گیری کاربرد دارد. بسته به انواع مختلف دارای یک یا چند کپسول حبابی است که در 1 تا 3 محور متفاوت قرار می‌گیرند و برای اندازه گیری و کنترل سطوح افقی، عمودی و دارای زاویه 45 درجه به کار می‌روند.
انواع تراز دستی و کاربردهای آنها
این ابزار شامل انواع مختلف جیبی، کلاسیک، شتری، آی شکل، مگنتی و چراغ دار می باشد و طول آنها از 20 تا 180 سانتی‌متر متغیر است. مدل جیبی انواع کوچک آن بوده که 4 تا 7 سانتی‌متر طول و یک محور دارد. این ابزار از فلز، پلاستیک یا چوب ساخته میشود و بیشتر در فضاهای محدود و برای کارهای سبک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تراز کلاسیک: این نوع تراز از انواع تراز دستی محسوب میشود که اغلب برای موارد ساختمانی مانند چیدن دیوار استفاده می شود. بدنه آن معمولا آلومینیومی یا پلاستیکی بوده و دارای دو یا سه کپسول است. همچنین در دو انتهای خود نیز ضربه گیر پلاستیکی دارد.
تراز آی شکل : همان کار تراز کلاسیک را انجام می دهد و تنها تفاوت این دو نوع در شکل ظاهری آنها خلاصه می شود. سطح مقطع عرضی این تراز به صورت پایه های فولادی I شکل است. بدنه این تراز پلاستیکی است و فاقد ضربه گیر در دو انتهای خود است. در این نوع تراز دستی از سه کپسول افقی، عمودی و 45 درجه ای استفاده می شود.
تراز شتری: از انواع تراز دستی مناسب مکان های تنگ و کوچک بوده و طول آن کوتاه است. ظاهر آن مستطیلی شکل بوده و یک طرف لبه آن دارای یک شیب است. همچنین دارای دو الی سه کپسول هستند و در کارهای برق‌کشی ساختمان و لوله‌کشی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تراز دستی مگنتی : این نوع تراز دارای قابلیت آهنربایی بوده که برای لوله‌کشی بیشتر استفاده میشود. اغلب مخصوص تعیین تراز سطوح فلزی است و بدون نیاز به نگه‌داشتن آن می‌توانید شرایط تراز بودن لوله را برسی کنید.
تراز چراغ دار: این نوع تراز دستی دارای چراغ‌های LED برای کمک به بیشتر دیده شدن کپسول‌ها در محیط های تاریک می باشد.
اجزای تشکیل دهنده تراز دستی
قاب که یک پوشش برای سایر اجزا است و معمولاً از جنس آلومینیوم، پلاستیک و چوب هستند.
کپسول که مایع سبز رنگ غیر قابل تبخیر است و در دو نوع ثابت و قابل تنظیم ساخته میشود.
محافظ استوانه که بر روی کپسول‌ها قرار می‌گیرد تا بر اثر ضربه از شکستن آن ها جلوگیری کند و معمولا از جنس شیشه یا طلقی محکم است.
پیچ تنظیم برای تنظیم کپسول‌های مدرج است و در صورت تغییر جهت با شل و سفت کردن پیچ می‌توانید آن را به جهت‌های مختلف تنظیم کنید.
معیارهای انتخاب تراز دستی مناسب
تراز دستی یکی از مهم‌ترین ابزارهای اندازه‌گیری در صنعت ساختمان و دکوراسیون است. این ابزار کاربردی که به آن شاقول یا تراز بنایی نیز می‌گویند، برای اطمینان از صاف بودن و هم‌سطح بودن سطوح مختلف استفاده میشود. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، ابزارهای تراز کننده متنوعی در بازار موجود است که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند، برای انتخاب و خرید تراز دستی باید معیار های زیر را در نظر بگیرید.
دقت و کیفیت ساخت تراز
در انتخاب ابزار تراز کننده، دقت اندازه‌گیری مهم‌ترین فاکتور است. دقت استاندارد برای آب تراز معمولی حدود 0.5 میلی‌متر در متر است، در حالی که ابزارهای پیشرفته‌تر مانند تراز لیزری می‌توانند دقتی تا 0.1 میلی‌متر در متر داشته باشند.
جنس بدنه و مقاومت تراز
بدنه تراز باید از موادی ساخته شده باشد که در برابر ضربه و شرایط محیطی مقاوم باشد. آلومینیوم آنودایز شده و آلیاژهای مقاوم، بهترین گزینه برای ساخت بدنه تراز هستند.
تکنولوژی‌های نوین در صنعت تراز
تراز دیجیتال : با نمایشگر LCD، امکان اندازه‌گیری دقیق زوایا را فراهم می‌کند. این نوع تراز با قابلیت نمایش اعداد دقیق، برای کارهای ظریف و حساس مناسب است.
تراز چرخشی : با قابلیت پوشش 360 درجه، برای پروژه‌های بزرگ ساختمانی و محوطه‌سازی طراحی شده است. این تراز می‌تواند سطح کاملی از خط تراز را در محیط ایجاد کند.
تراز سه بعدی : پیشرفته‌ترین نوع تراز است که امکان اندازه‌گیری در سه محور را فراهم می‌کند. این ابزار در پروژه‌های پیچیده مهندسی و نقشه‌برداری کاربرد دارد.
جدول مقایسه ویژگی‌های فنی انواع تراز
نوع تراز
دقت اندازه‌گیری
محدوده کاربرد
قیمت نسبی
عمر مفید
آب تراز
±0.5 mm/m
عمومی
اقتصادی
3-5 سال
لیزری
±0.3 mm/m
حرفه‌ای
متوسط
5-8 سال
دیجیتال
±0.1°
تخصصی
بالا
5-7 سال
چرخشی
±0.1 mm/m
صنعتی
خیلی بالا
8-10 سال
سه بعدی
±0.05 mm/m
مهندسی
بسیار بالا
10+ سال
نگهداری و کالیبراسیون تراز دستی
روش‌های نگهداری صحیح
نگهداری مناسب از تراز دستی باعث افزایش طول عمر و حفظ دقت آن میشود. برای تمیز کردن تراز باید از پارچه نرم و مواد شوینده ملایم استفاده کرد. هرگز نباید از مواد شیمیایی قوی که می‌توانند به سطح تراز آسیب برسانند، استفاده شود.
دوره‌های کالیبراسیون
کالیبراسیون منظم تراز، به خصوص در مدل‌های دیجیتال و لیزری، برای حفظ دقت ضروری است. توصیه میشود هر 6 ماه یک بار یا پس از هر ضربه شدید، کالیبراسیون انجام شود.
تکنیک‌های حرفه‌ای استفاده از تراز دستی
همیشه از چند نقطه مختلف اندازه‌گیری کنید
در شرایط نوری مناسب کار کنید
از ثابت بودن تراز روی سطح اطمینان حاصل کنید
برای اندازه‌گیری‌های طولانی از تراز مناسب استفاده کنید
نتیجه گیری
انتخاب تراز دستی مناسب به عوامل مختلفی از جمله نوع کار، دقت مورد نیاز و بودجه بستگی دارد. با توجه به راهنمای ارائه شده، می‌توانید بهترین گزینه را برای نیازهای خود انتخاب کنید.
برای اطمینان از عملکرد مناسب و طول عمر بیشتر تراز، رعایت اصول نگهداری و کالیبراسیون منظم ضروری است. همچنین توجه به گارانتی و خدمات پس از فروش می‌تواند در انتخاب یک ترازمناسب کمک کننده باشد.
