آشنایی با بتن

یکی از مواد اصلی در ساختمان‌ سازی  بتن یا کانکریت (Concrete) است که از سیمان، ماسه، سنگدانه‌های درشت و آب تشکیل شده است. پر استفاده ترین سیمان در تولید کانکریت، سیمان پُرتلند است.  انواع زیادی بتن وجود دارد که اگر هر کدام در شرایط خاص و مناسب خود استفاده شود، پایداری و طول عمر سازه تا حد زیادی بهبود پیدا خواهد کرد.

برخی از انواع بتن عبارتست از بتن ساده، سبک، سنگین، بتن اَش‌فلای و بتن پلیمر. مقاومت قابل‌توجه، سازگاری با محیط و شرایط مختلف و مقاومت در برابر آتش، این ماده را به یکی از متداول‌ترین مصالح ساختمانی در جهان تبدیل کرده است. کانکریت انواع متعددی دارد؛ برای استفاده بهتر و بهینه از آن، فقط کافیست بدانید که کدام نوع، برای یک پروژه خاص بهترین است! برای اطلاعات بیشتر با کالا عمران همراه باشید.

بتن چیست؟

بتن یا کانکریت (Concrete) ماده‌ای مرکب، متشکل از سنگ دانه‌ های ریز (ماسه) و درشت است که با سیمان و آب به هم پیوند خورده‌ اند. آب باعث واکنش این مواد با یکدیگر شده و یک ماتریکس سخت و ماده‌ ای با دوام ایجاد می‌ کند که کاربردهای زیادی دارد.

کانکریت، یک کاراکتر اساسی در پروژه‌ های عمرانی و ساختمانی، به ویژه ساختمان‌ های اسکلت بتنی است. مقاومت آن تحت تأثیر عوامل محیطی، به ویژه دما و رطوبت است. اگر کانکریت، قبل از موعد خشک شود، تنش‌های کششی نابرابری را تجربه خواهد کرد.

برای جلوگیری از خشک شدن زود هنگام آن، از فرایندی به نام عمل آوری استفاده می‌ شود. به این صورت که پس از ریختن کانکریت در محل مورد نظر، برای مدت معلومی ، با پاشیدن آب، آن را مرطوب نگه می دارند. دمای پایین نیز بر قدرت بتون تأثیر منفی دارد؛ برای از بین بردن این اثر منفی، یک ماده افزودنی مانند کلسیم کلرید به سیمان اضافه و با آن مخلوط می‌ کنند.

کانکریت از مواد طبیعی ساخته می‌ شود. از این رو با محیط زیست سازگار و قابل بازیافت است. از کانکریت بازیافتی خرد شده می‌ توان به عنوان سنگ دانه خشک برای تهیه بتن‌ های جدید استفاده کرد.

طبقه بندی انواع بتن بر چه اساسی است؟

بتن‌ ها به سه دسته تقسیم می‌ شوند:

1. چگالی
2. نوع یا ماهیت شرایط استرس.
3. نوع ماده‌ای که در ساخت آن استفاده شده است.

بهترین انواع بتن در ساخت و ساز

بتون ساده یا معمولی

بتون سبک

بتون سنگین

بتن آرمه

بتون پیش ساخته

بتن پیش تنیده

کانکریت حفره هوا

کانکریت شیشه

کانکریت سریع سخت شونده

بتون آسفالت

بتون آهک

بتن متراکم غلتکی

کانکریت استامپی

کانکریت پمپی

کانکریت وکیوم

بتن نفوذپذیر

شاتکریت

بتن آماده

بتن خود تحکیم یافته

مسلح شده با الیاف

اَش فلای کانکریت

بتن مقاومت بالا

بتون پلیمر

بتن از پیش بسته بندی شده

بهترین نوع بتن برای ساختمان سازی کدام است؟

انواع مختلفی از کانکریت وجود دارد که هر کدام با کمی تغییر در ترکیب کلی و شرایط عمل آوری خاص، ویژگی‌های مخصوص به خود را پیدا می‌کنند. اما این که بهترین نوع بتن برای ساختمان سازی کدام است، بسته به بخش مورد استفاده در ساختمان و شرایط سازه دارد.

• در شرایطی که دوام بالا لازم و مهم است (مثلاً برای فونداسیون و کف سازه) بتون با مقاومت بالا یک انتخاب عالی است.
• بتون آسفالت برای ساخت پارکینگ بهترین گزینه محسوب می‌شود.
• بتون استامپی برای راهروهای ورودی، پاسیو و کف داخل که به لحاظ معیارهای زیبایی‌شناختی و معماری به ظاهری زیبا نیاز است، مناسب می‌باشد.
• برای ساخت بلوک بتنی، دیوارهای پیش ساخته، سقف‌های بتونی و در راه پله‌ها، بتون پیش ساخته بهترین نوع بتن محسوب می‌شود.
• از بتون آهکی و مسلح با الیاف می‌توان برای ساخت کف سازه‌ها استفاده کرد.
• در مورد سازه‌های بلند، بتن پمپ شده بهترین انتخاب است.
• برای اجرای نمای ساختمان به سبک نمای رومی می‌توان از بتنِ مسلح با الیاف شیشه (GFRC) استفاده کرد.

1_ بتن ساده یا معمولی (Plain or Ordinary Concrete)

بتن ساده یا معمولی، یکی از متداول‌ترین انواع بتن است. سیمان،  مواد تشکیل دهنده اصلی  آن: ماسه و سنگدانه‌های درشت، هستندکه با مقدار مشخصی از آب مخلوط می‌شود. نسبت ترکیب موادّ تشکیل دهندۀ اصلی در محدودۀ وسیعی متغیر است. اما یکی از نسبت‌هایی که معمولاً بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و به Nominal Mix Design معروف است، نسبت یک: دو: چهار (1:2:4) است.

کاربرد: بیشتر برای ساخت ساختمان‌ها و در روسازی‌ها که مقاومت کششیِ چندان زیادی لازم نیست، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اجرای دال‌هایی مانند سقف کوبیاکس و ساخت سدها نیز استفاده می‌شود.

2_ بتن سبک (Lightweight Concrete)

هر نوع بتونی با تراکم کمتر از 1920 کیلوگرم در متر مکعب، بتن سبک محسوب می‌شود. انواع مختلف سنگدانه‌هایی که در ساخت کانکریت سبک استفاده می‌شود، شامل مواد طبیعی مانند پوکه و اسکوریا (پامیس)، شیل‌ها، رس‌ها و پرلیت و ورمیکولیت است.

شیل و رس بسیار دانه ریز هستند و خاصیت آماس یا منبسط شوندگی دارند. پرلیت، پوکه معدنی، پامیس و ورمیکولیت همگی از سنگ‌های آتشفشانی سبک هستند. پوکه معدنی و پامیس هر دو متخلخل هستند.

تفاوت‌ آن‌ها در رنگ‌شان است که یکی روشن (شیری یا کرم رنگ) و دیگری تیره (سیاه) می‌باشد. پوکه معدنی و پامیس در زبان عامیانه به عنوان سنگ پا شناخته می‌شوند.

از مهم ترین خاصیت بتن سبک میتوان یه حرارت بسیار کم آن اشاره کرد. به عنوان مثال، رسانایی حرارتی (مقدار K) بتون ساده می‌تواند بین 10-12 باشد. اما رسانایی گرمایی بتون سبک حدود 0.3 است.

برخی ازکاربرد های بتن سبک: از کانکریت‌ های سبک، بسته به ترکیبشان، برای عایق‌بندی حرارتی، ساخت بلوک‌های ساختمانی و محافظت از سازه‌های اسکلت فلزی استفاده می‌شود. همچنین در عرشه پل‌های طویل کاربرد دارد.

5_ بتن سنگین (High-Density Concrete)

بتون سنگین یا چگال، با چگالی 3000 – 4000 کیلوگرم در مترمکعب شناخته می‌ شود. در ساخت آن، از کانی‌ها و سنگ‌ های چگال خرد شده استفاده می‌ شود. باریت (سولفات باریم) با وزن مخصوص 4.5 گرم بر سانتی‌متر مکعب، متداول‌ترین ماده معدنی جهت ساخت کانکریت سنگین است. High-Density Concrete در نیروگاه‌های اتمی و سایر سازمان‌های مشابه کاربرد زیادی دارد؛ زیرا محافظ خوبی در برابر انواع تشعشعات (مثل امواج هسته‌ای) است.

4- بتن آرمه (Reinforced Concrete)

بتن آرمه یا بتن مسلح (Reinforced Cement Concrete) به اختصار RCC نیز نامیده می‌شود. در RCC از میلگرد برای تقویت بتن استفاده می‌ شود تا مقاومت کششی آن را بهبود و افزایش دهد. بسته به نوع پروژه و حساسیت آن، از میلگرد آجدار و یا میلگرد ساده استفاده می‌شود که البته انواع آجدار بازخورد بهتری دارند. RCC در حقیقت ترکیبی از بتن ساده با میلگرد است. کانکریت در برابر نیروها و تنش‌های فشارشی و میلگرد در برابر نیروهای کششی مقاوم است. از این رو، بتن‌آرمه یکی از مهمترین انواع کانکریت است، زیرا قادر است تنش‌های فشارشی و کششی را در هر ساختاری تحمل کند.

5- بتن پیش ساخته (Precast Concrete)

بتن پیش ساخته، اصطلاحی است که در مورد انواع مختلفی از اَشکال بتنی که در کارخانه یا در محل ساخت پروژه قالب گیری می‌شوند، بکار می‌رود. Precast Concrete تا زمانی که در شرایط کنترل شده کاملاً تنظیم و سخت نشود، در ساخت استفاده نمی‌شود. برخی از نمونه های بتن پیش ساخته عبارتند از: تیرهای پیش ساخته، تیرهای نرده، سقف‌های بتونی، واحدهای راه پله، بلوک‌های بتونی و غیره.

بتن پیش ساخته در کارخانه‌ها یا کارگارههای کاملاً مجهز ساخته می‌شود تا تمام هماهنگی‌های لازم برای موارد زیر اجرا شود:

• تناسب صحیح موادّ تشکیل دهندۀ بتن
• اختلاط کامل سیمان، سنگدانه‌ها و آب برای به دست آوردن مخلوطی از طرح و قوام مورد نظر
• حمل و نقل درست و دقیق در زمان  حمل و نقل و قرارگیری در قالب‌های مناسب طراحی.
• پخت کامل، تحت شرایط کنترل شده دما و رطوبت. حتی از پخت بخار برای بدست آوردن محصولات پیش‌ساخته با مقاومت بالا در زمان بسیار کمتر استفاده می شود.

ساختمان سازی به عنوان پروسه ای طولانی شناخته میشود که جزئیات بسیاری دارد. و اگر به این نکات توجه شود نتیجه کار به طرز چشمگیری بهبود پیدا میکند. برای اطلاعات بیشتر از طریق واتساپ با کاشناسان کالا عمران در ارتباط باشید.