سازه نگهبان چیست؟
به سازه ای که برای تأمین پایداری دیواره های گود و پلاک های مجاور اجرا در داخل زمین پروژه اجرا میشود سازه نگهبان میگویند. این سازه میتواند یک سازه فرعی و جدا از سازه اصلی یا بخشی از سازه اصلی باشد.
برخی سازندگان برای فرار از خرج های گودبرداری بدون اجرای سازه نگهبان اقدام به گودبرداری میکنند. و باور دارند که خاک زمین پایداری کافی را داشته و نیازی به اجرای سازه های جانبی برای تأمین پایداری دیوارهای گود نیست.
ولیکن تجربه ثابت کرده که رفتار خاک غیرقابل پیش بینی و بسیار متنوع است و برای تأمین ایمنی افراد داخل و خارج گود و نیز حفظ پلاک های مجاور گود، لازم است سازه هایی جانبی با عنوان سازه نگهبان اجرا شود.
نکات مهم در انتخاب روش اجرای سازه نگهبان
- تیپ خاک موجود در دیواره ها که بر اساس آزمایشات مکانیک خاک مشخص میشود.
- وضعیت ایستایی و حساسیت پلاکهای مجاور گود.
- تأسیسات موجود در معابر موجود در اطراف ملک.
- عمق گود
- ابعاد زمین
- بودجه در نظر گرفتهشده برای اجرای سازه نگهبان
- مدت بازماندن دیوارههای گود
انواع سازه نگهبان چه هستند؟
سازه های نگهبان معمولا به دو صورت دائمی و غیر دائمی اجرا میشوند. از سیستم های اجرای سازه های نگهبان میتوان به روش دیوار حائل، سپرگونه، مهاربندی، خرپا، خاک مسلح، دیوار زیرزمین اشاره کرد. هر یک از این دسته بندی ها به روش های مختلف اجرا میشوند که در ادامه به معرفی جزئیات آنها میپردازیم.
سازه نگهبان خرپایی
این روش، رایجترین شیوهٔ سازه نگهبان در گودبرداریهای عمق کم است. در این روش خاکبرداری و تکمیل سازه نگهبان و همچنین پر کردن پشت سازه نگهبان با مصالح مناسب به صورت مرحلهای میباشد.
سازه نگهبان خرپایی هیچ گونه فاصلهای با خاک نباید داشته باشد چراکه اگر فاصلهای بین خاک و سازه نگهبان خرپایی وجود داشته باشد باعث بی فایده بودن و عدم عملکرد این روش میشود.
در صورتی که خاک در اثر بارندگی اشباع شود، عملاً خاک جاری میشود و سازه نگهبان خرپایی ما عملاً تاثیری قابل توجه در پایدارسازی گود نخواهد داشت.
مراحل اجرای سازه نگهبان خرپایی
برای اجرای سازه نگهبان خرپایی ابتدا در لبههای کناری سازه یکسری چاهکهایی حفر میکنیم.
سپس در انتهای چاهکها، سبدی را که از قبل آرماتوربندی کردهایم قرار میدهیم در مرحلهٔ بعد عضو عمودی خرپا که معمولاً از پروفیل دوبل IPE ساخته شده را در چاهک قرار میدهیم.
نکته مهم اینجاست که برای گیرداری بیشتر این عضو عمودی بهتر است که چند ردیف برشگیر از نبشی یا ناودانی را در انتهای آن جوش دهیم.
سازه نگهبان مهار متقابل
نام دیگر سازه نگهبان مهار متقابل، روش پشت بندهای افقی و مایل است که برای جلوگیری از تغییر مکان جانبی در گودهایی با عرض کم و در محیطهای شهری استفاده میشود.
معایب روش متقابل
فضای زیادی را در داخل گود اشغال میکند که باعث محدودیت در به کارگیری ماشین آلات و تجهیزات موردنیاز و همچنین افزایش احتمال برخورد ماشین آلات و تجهیزات به المانها و در نتیجه باعث به خطر افتادن گود میشود.
سازه نگهبان نیلینگ (میخکوبی)
سازه نگهبان دیگر، روش نیلینگ بر مبنای مسلح کردن خاک با استفاده از المان های فولادی میباشد. در این روش ابتدا خاک را تا عمق پایداری که به نوع خاک و موارد دیگری بستگی دارد (بین ۲ تا ۴ متر) به صورت مرحلهای بر میدارند، سپس با استفاده از ماشین حفاری دریل واگن سوراخ های افقی و مایل با شیب حدود ۱۵-۱۰ درصد و با قطر حدود ۱۵-۱۰ سانتی متر در سطح گود به فاصلههای ۲ تا ۱ متری به وجود میآورند.
در مرحلهٔ بعد میلگردهای فولادی از نوع AIII به قطر معمولاً ۴۰-۳۲ و یا ۲۸ میلی متر با طولهای مشخص در نقشه های اجرایی آماده میشود و انتهای این میلگردها را رزوه میکنند.
بعد از نصب اسپیسر (برای قرار گرفتن میخ در سوراخ) و لولههای تزریق از جنس PVC، نیلها را درون سوراخها قرار میدهند. معمولاً ۲ عدد لولهٔ تزریق روی نیلها نصب میکنند. یکی از این لولهها برای تزریق دوغاب و یکی هم برای خالی شدن هوا از داخل سوراخها و همچنین برای مشخص کردن، پر شدن داخل نیلها از دوغاب استفاده میکنند.
سازه نگهبان انکراژ
اسامی دیگر روش انکراژ دوخت به پشت، میل مهار و استرند میباشد که یکی از روش های بسیار مؤثر به عنوان سازه نگهبان در پایدار سازی گودهای عمیق است که مراحل اجرایی روش سازه نگهبان انکراژ تا حدود بسیار زیادی شبیه روش نیلینگ میباشد
وسایل مورد استفاده در روش انکراژ شامل:
- غلاف
- اسپیسر
- سنترالایزر
- سر انکر و گوه
- لولهٔ تزریق گروت
- کابل (استرند) یا میله های فولادی
برای مشاوره با کارشناسان کالا عمران از طریق برنامه های تلگرام – واتس اپ – اینستاگرام و همچنین تماس تلفنی در ارتباط باشید.